Non-invaziv beyin stimülasyonu (NIBS), özellikle transkraniyal doğru akım stimülasyonu (tDCS), çeşitli nörolojik ve ruhsal hastalıkların tedavisi için umut vaat eden bir teknoloji olarak öne çıkmaktadır. Depresyon, inme rehabilitasyonu, kronik ağrı ve kognitif bozukluklar gibi durumlar için klinik çalışmalarda başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Ancak tDCS'nin ve tACS’ın hala nispeten yeni bir teknoloji olması, güvenli ve etkili kullanımını sağlamak için standart kılavuzlara ihtiyaç duymaktadır.

Mevcut Kılavuzlar ve Güvenlik Önlemleri

Şu an için, uluslararası alanda bazı konsensüs raporları ve kılavuzlar yayımlanmış olsa da, tDCS kullanımına ilişkin daha geniş çaplı klinik kılavuzlar hala sınırlıdır. 2017 yılında bir uzmanlar grubu, nöropsikiyatrik bozukluklarda tDCS kullanımına ilişkin bir uzlaşı bildirisi yayınlamıştır. Aşağıda bu ve diğer ortaya çıkan kılavuzların anahtar noktalarından oluşan, MedipolÜnv için hazırlanmış bir özeti yer almaktadır:

Medipol Üniversitesi Araştırma ve Klinik Uygulamalarda tES Kullanım Kılavuzu (taslak)

1. Hasta Seçimi

• Endikasyonlar: tDCS, en yaygın olarak Majör depresyon, Anksiyete bozuklukları, Şizofreni, Kronik ağrı, İnme sonrası kognitif iyileşme, Fibromiyalji, Sigara-Yeme Bağımlılıklarının tedavisi için kullanılmaktadır.
• Kontrendikasyonlar ve Dışlama Kriterleri
  • Epilepsi ya da aktif nöbet öyküsü olan hastalar.
  • Baş veya kafatasında metal implantlar bulunan kişiler (örneğin, koklear implantlar).
  • Hamile kadınlar ve çocuklar (özellikle 18 yaş altı) için yeterli güvenlik verisi bulunmadığından dikkatli olunmalıdır.
  • Araştırmalarda (ve klinik uygulamalarda?) 18-65 yaş arası yetişkinlere uygulanmaldır.

2. Uyarım Parametreleri

• Akım şiddeti: tDCS genellikle 1-2 mA doğru akım kullanır.
• Süre: Standart uygulama, seans başına 20-30 dakika süren stimülasyon öngörmektedir.
• Frekans: Protokoller değişkenlik göstermekle birlikte, genellikle haftada 5 gün, 4-6 hafta boyunca seanslar önerilmektedir (araştırmalarda tek seans uygulanır).
• Elektrot büyüklüğü: Genelde 5*5 cm (25 cm2) boyutunda elektrotlar kullanılmalıdır.
• Elektrot yerleşimi: Elektrotların doğru yerleştirilmesi kritik öneme sahiptir. Depresyon için en sık kullanılan yerleşim, sol dorsolateral prefrontal korteks (DLPFC) üzerine anodal (pozitif) stimülasyon yerleştirilmesidir. Şizofrenide ise hiperaktif beyin bölgelerini inhibe etmek için katodal (negatif) stimülasyon tercih edilir. Araştırmalarda amaca uygun yerleştirme yapılır.

3. İzleme ve Güvenlik Protokolleri

• Ön testler: Stimülasyon öncesi, nörolojik ve tıbbi durumlar değerlendirilmelidir.
• Yan etkilerin izlenmesi:
  • Hafif baş ağrısı.
  • Elektrotların altında karıncalanma veya kaşınma hissi.
  • Kızarıklık veya cilt tahrişi.
• Ciddi yan etkiler: Nadiren de olsa, elektrot altında yanık veya nöbet gibi ciddi olaylar meydana gelebilir. Bu durumda seans hemen sonlandırılmalıdır.

4. Cihaz ve Elektrot Güvenliği